Osmanlı’nın kent yönetimine ilişkin çıkardığı ilk yasalardan biri “Bursa Belediye/İhtisab Yasası”dır.
Kadılar, kazaların/ilçelerin yöneticileriydi. Kadılar, yargıç görevini sürdürmelerinin yanı sıra, idari yöneticilik de yaparlardı. O devrin bir bakıma belediye başkanı idiler. Kadılar, doğal olarak bu görevi yalnız başlarına yapamazlardı.
Kadıların; “kapı naipleri” ile “ayak naipleri” adı verilen yardımcıları bulunurdu ki, bunların işlevi bir anlamda günümüzdeki zabıtayla eşdeğerdi. Daha sonra Bursa’da, kadıların yanında bir de muhtesip adı verilen görevliler atanmaya başlandı. Bu görevliler, kadı gibi kentin yönetiminde yetkiliydi. Ancak bunların görev ve yetkileri sadece beldenin düzeniyle sınırlıydı. Bu konuda adeta kadının icra organı görevini taşırlardı. Bu görevliler, “ihtisab emini” veya “ağası” olarak da anılmaktaydı.
Subaşı ise kentin güvenliğinden sorumlu bir görevli idi. Bugünkü görevi, emniyet müdürünü çağrıştırır. Güvenlik görevine ek olarak subaşı lar, bozulmuş kaldırımların tamiri gibi bugünkü belediyenin görevlerinin bazılarını da yapmaktaydı. Aslında bu iki görevi, iki ayrı subaşı yapmaktaydı. Şehir subaşısı emniyet göreviyle yüklenmişken, mezbele subaşısı beldenin imarına ilişkin görevleri üstlenmekteydi. Önceleri Ulucami’nin doğusunda bir İhtisab Belediye “çardağı” vardı. Mülki ve idari yönetimin başında bulunan kadıların bu görevi, 1839 Tanzimat döneminde sona erdi. Güçlü yetkilerle valiler atanmaya başlandı.
Türkiye’de asıl belediye örgütü 28 Aralık 1857 tarihinde nizamname ile İstanbul’da kurulmuştu. 1867 yılında ise belediye yasası çıkarıldı. Daha sonra Bursa’nın da içinde bulunduğu üç ilde Belediye kuruldu. 18 Haziran 1987 tarihinde çıkarılan 3391 sayılı yasa ile Bursa Büyükşehir statüsüne girip Bursa Ovası’nda bulunan birçok köy Belediye sınırları içine alındı. Kent merkezi de Yıldırım, Osmangazi ve Nilüfer olarak üç merkez ilçeye ayrıldı. 2005 yılında çıkarılan 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Yasası ile Büyükşehir sınırları genişletilmiş; Gemlik, Mudanya, Kestel ve Gürsu ilçeleri de merkez ilçe olmuş, 18 ilk kademe Belediyesi de Bursa Büyükşehir Belediyesine bağlanmıştır. Bugün kent merkezinde toplam 165 mahalle bulunmaktadır. Tüm ildeki köy sayısı ise 688′dir. Bursa’da ilk Belediye Başkanı Sadrettin Efendi’dir. 27 Ekim 1912 ila 6 Nisan 1914 tarihleri arasında görev yapan Sadrettin Efendi’den sonra Cumhuriyet dönemine kadar 10, Cumhuriyetin kurulmasından 1987 yılına kadar 32 Belediye Başkanı görev yapmıştır. 1987’den itibaren Büyükşehir Belediyesi’ne geçilmiştir. 1987 yılından itibaren Bursa’da bugüne kadar Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevinde bulunan 5 kişi bulunmaktadır:
Ekrem BARIŞIK (1984-1989)
Teoman ÖZALP (1989-1994)
Erdem SAKER (1994-1999)
Erdoğan BİLENSER (1999-2004)
Hikmet ŞAHİN (2004-)
