Merhaba, Yakup bey gezgin sorulara hoş geldiniz, sizi biraz tanıyabilir miyiz?
Merhabalar, öncelikle teşekkür ederim. Dumlupınar üniversitesi biyomedikal mezunuyum. 7 yıldır İstanbul’u, 4 yıldır da Anadolu topraklarını adım adım keşfediyorum. İlk başta merak ile başlasam da zamanla severek yaptığım geziler oluştuğunu fark ettim. Yaşadıklarımı paylaşmak içinde sosyal medyayı etkin olarak kullanıyorum. Çünkü inanıyorum ki bilgi paylaşınca değerleniyor.
İstanbul’u sokak sokak gezip fotoğraflama fikri nasıl başladı?
İstanbul’da bugün çektiğim fotoğraf yarın arşiv değeri kazanıyor. 7 yıl önce İstanbul’un sahipsiz olduğu kanaatine vardım. Aslında halen aynı kanaatteyim. İlk başlarda sadece gezdim daha sonra araştırma ve keşif gezileri yaptım. İstanbul’un hızla yok olduğuna bire bir şahit olunca da arşiv oluşturmaya karar verdim. Şuanda 15.000 den fazla fotoğraf ve hali hazırda artmaya devam eden bir arşivim mevcut.
İstanbul bir açık hava müzesi gibi özellikle sur içinde nereye baksanız tarihi bir eser veya mekânla karşılaşıyoruz. Adım adım gezen biri olaraktan sur içinde hikâyelerini ve yapısını beğendiğiniz bir bölge var mı?
Hasköy-çıksalın beni son zamanlarda etkileyen bölgelerden. Özellikle daha 50 yıl öncesine kadar yaşayan Yahudi Türkler olan karaimlere ait karaim knesset’i (sinagog) İstanbul’daki tek Türk karaim knessetidir. Knesset yapısı ve mimarisi beni çok etkiledi. Maalesef bugün karaim Türkleri Hasköy’ü terk edip İsrail’e gitmişlerdir. İkinci bölge olarak Edirnekapı-Çarşamba bölgesideki sarı çizmeli sokak ve bu sokakta bulunan İstanbul’un tek ahşap sinagogu olan iştipol sinagogu İstanbul’un nadide eserlerindendir.
İstanbul’daki tarihi değerlerin tahribatı, üstüne bakımsızlığını da ekleyince eserler kaybolma riskini de beraberinde getiriyor. Bu eserleri korumak ve kollamak için herkesin üzerine düşen görevleri nasıl işler hale getirilmesi konusunda fikriniz nedir?
Bizans’ın yaptığı gibi yapıcaz. Bizans kendi döneminde suriçinde ortodoks haricinde kimsenin yaşamasına kolay kolay izin vermiyordu. Mesela katolikler galata bölgesinde, Yahudiler hasköyde, ortodoks mezhebinin bir kolu olan diofizitler ise kadıköy’de yaşıyorlardı. Suriçin’de yani bugünkü fatih ilçesinde yaşayacak insanlar farklı ve kültürlü insanlar olmalı. Herkes kendi mahallesindeki eseri sahiplenirse İstanbul’un hiçbir eseri zarar görmez. Bu insanların yetiştireceği çocuklarda büyüdüklerinde aynı hassasiyete sahip olacağından geleceğin İstanbul’unu da korumuş olacağız.
İstanbul’da yüzler, binlerce eser ve mekân fotoğraflıyorsunuz. Bunların arasından en beğendiğiniz beş yer neresidir?
İstanbul’da envantere kayıtlı 34.216 eser var. Bunlar içinde en beğendiğim 5 tanesi şunlar olabilir;
1. Beşiktaş bulgurcu sokak, osmanlı dönemi yahudi mahallesine en güzel örnektir.
2. Kirazlı mescit sokak sarnıcı, bizans döneminin bireysel sarnıçlarına tek örnektir.
3. Beyazıt’taki şimkeşhane, osmanlı darpane binasıdır.
4. Bala tekkesi
5. Mektabi tıbbiyeyi şahane (sağlık bilimleri üniversitesi)
İstanbul’da tarihi ve mimari açından birçok büyük ve önemli cami var. Bunları detaylı gezenler bilir. Yalnız biz ve sizler gibi gezginlerin ara sokaklarda izini sürdüğümüz ufak ve tarihi camiler vardır. Bu yapılar arasından en beğendiğiniz yerler neresidir?
Zeyrek’te sanki yedim cami hikayesi çok güzeldir. Adanalı hamal Şakir efendi adında bir hayırsever tarafından yapılmıştır. Bunu da yedim say diyerek bir ömür biriktirdiği parayla bu camiyi yapmıştır. İkincisi ise Topkapı mahallesindeki Sormagir Cami’sidir. Hacı Hüseyin adında bir kethüda bu cami yapmış lakin camiye isim vermemiş bunun üzerine caminin ismini soranlara ‘Sormagir’ diye cevap verirmiş. Sonra caminin ismi halk arasında Sormagir diye anılmaya başlanmıştır. Ayrıca Şazeli Tekke Cami’sini de unutmamak gerekir. İstanbul’daki 2 Şazeli tekkesinden biri olup yıldız sarayına yakın olması dolayısıyla II. Abdülhamit burada zikirlere katılmıştır. Son olarak ta Cezeri Kasım Cami orijinal olmasa da çinili kâbe panolarına sahip özel camilerden biridir.
İstanbul’u bir kenara bırakırsak Türkiye’de tarihi eser ve kültürü bakımından en beğendiğiniz şehirlerimiz nerelerdir?
Aslında hasankeyf’di. Lakin hasankeyf’i yok ettiler, hatta halen yok etmekteler. 1. Dereceden sit alanı olan ve çivi dahi çakılması yasak olan hasankeyf’e bugün maalesef ömrü 50 yıllık olan Ilısu barajı yapılıyor. O sebepten ikinci şehir olarak hiç şüphesiz Gaziantep en beğendiğim şehirdir. Tarihsel, ekonomik, turizm, yemek ve dünyada hiçbir yerde olmayan kastelleri ile Gaziantep favorimdir. Sadece Osmanlı değil Memlüklü, Eyyübi ve Selçuklu Kastelleri de mevcuttur.
Instagram’daki İstanbul sayfanızdan hariç Türkiye’nin diğer bölgelerini de kapsayan bir sayfa açmayı düşünüyor musunuz?
Instgramdaki sayfam aynı zamanda facebook ve twitter’da mevcut. Türkiye’yi kapsayan bir sayfa açmayı her zaman düşündüm. Instgram.com/tarihi_istanbul sayfamın ismini bir ara tarihi Türkiye diye değiştirmeyi de düşündüm. Ama etkili ve aktif sayfa için büyük hazırlık gerekiyor. Şuan olmasa da ilerleyen dönemlerde böyle bir sayfada açabilirim.
İstanbul’u sokak sokak gezecekler için ilk önce hangi noktadan başlamalarını önerirdiniz?
Öncelikle bir şehri gezerken o şehre yüksekten bakmalısınız. Şöyle bir ayaklarınızın altına şehri bir alın. Bunu İstanbul’da galata kulesine çıkarak veya salacak sahilinden İstanbul’a bakarak yapabilirsiniz. İstanbul’da ilk gezilecek yer ise Akrapolis yani Sarayburnu olmalıdır. Magnaura sarayı kalıntısı, Abdurrahman Şami türbesi, Sultanahmet cezaevi, Akbıyık değirmen sokak ve çevri kalfa i.ö.o. gezilecek farklı rotalar olabilir. Daha sonra sırasıyla Zeyrek, Samatya, Kuzguncuk, Karaköy, Kanlıca, Tophane, Kadıköy yeldeğirmeni mahallesi olabilir.
Hayalinizde kurduğunuz bir gezi rotası var mı?
Yurtiçinde 1 hafta boyunca Kapadokya, Sivas, Amasya, Sinop, Amasra bir sonraki gezi rotamdır. Yurtdışında ise Atina ve Roma bir sonraki gezi güzergahım olacaktır.
Bu röportajı okuyan takipçilerimize neler söylemek isterdiniz?
Hem maliyet hemde rahatlık açısından gezerken tren kullanmalarını tavsiye ediyorum. Ülkemizde sadece doğu ekspres treni yok. Güney Kurtalan, Vangölü, İzmirmavi, Pamukkale ekspres gibi trenlerde mevcuttur. Ülkemizde her dini bayramlar neredeyse bir hafta resmi tatil ilan ediliyor. Bir hafta çok uzun bir süre bu sebeple iyi değerlendirmek gerekmektedir. Yeter ki evinizden çıkın, gerisi zaten geliyor. Uçsuz bucaksız Anadolu ve bereketli Mezopotamya toprakları sizleri bekliyor.
gezgin sorular / mart 2019
