Gezi Rehberi

Amasya


Daha Büyük Görüntüle

AMASYA İLİNİ TANIYALIM,

İL TRAFİK KODU: 05
YÜZÖLÇÜMÜ: 5.520 KM²
YÜKSELTİSİ: 392 METRE

TARİHİ:
Yapılan arkeolojik araştırma ve bulgulara göre Amasya’da ilk yerleşme M.Ö. 5500 yıllarında başlayıp Hitit, Frig, Kimmer, İskit, Lidya, Pers, Hellenistik – Pontus, Roma, Bizans, Danişmend, Selçuklu, İlhanlı ve Osmanlı dönemlerinde de kesintisiz olarak devam etmiştir.

Bu dönemlerin arkeolojik yerleşim yerlerine ait kalıntılar halen mevcuttur. Amasya merkezinde uygarlıklarından derin izler bırakan Pontuslar’ın (M.Ö.333 – M.Ö.26) Krallarının ölümünden sonra kayalara oymak suretiyle yaptıkları Kral Kaya Mezarları, bu gün bile ilimizin anıtsal eserleri arasında yer almaktadır. M.Ö. 26 – M.S.395 tarihleri arasında Roma egemenliğine geçen ilimiz ve çevresinde bu uygarlığa ait su kanalları, kaleler köprüler vb. eserlerden bazıları günümüze kadar gelebilmiştir.

700 yıl Bizans egemenliğinde kalan Amasya’yı 1071 yılında Anadolu’ya giren Alparslan’ın komutanlarından Melik Ahmet Danişment Gazi 1075 yılında fethederek burada ilk Türk Egemenliğini kurmuştur. Bundan sonra Amasya’da Selçuklu egemenliği görülmektedir. Bu dönemde yaşamış olan vali ve emirler yaptırdıkları medrese, cami, türbe gibi eserlerle kentimizi Anadolu’nun en büyük kültür merkezi durumuna getirmişlerdir. Selçuklular 1243’deki Kösedağ Savaşı’nda Moğollara yenilmiştir. 1246 yılında başlayan Moğol istilasında, ilk Amasya Valiliği Seyfettin Torumtay’a verilmiştir. İran’da kurulan İlhanlılar, 1265’te Anadolu’yu hakimiyetleri altına alarak, yönetime el koymuş ve kendisine bağlamışlardır. Kentimizde yaşamış bazı İlhanlı şahsiyetlerinin mumyaları halen müzemizde teşhir edilmektedir.

1341 yılından sonra Uygur Türklerinden Ertana Beyliği’nin hakimiyeti görülmektedir. 1386 yılında Şehzade Yıldırım Bayezid Amasya’yı Osmanlı topraklarına katmıştır. 1402’de Osmanlı birliğinin bozulmasına sebep olan ve Timur’un zaferi ile sonuçlanan Ankara Savaşı, Osmanlılardaki kargaşayı, Şehzadeler arasında mücadeleye dönüşmüştür. Amasya Valisi Çelebi Mehmet duruma hakim olarak ikinci defa Osmanlı birliğini sağlamıştır. Amasya; Osmanlı padişah ve şehzadelerinin gösterdikleri özel ilgi nedeniyle, “Şehzadeler Şehri ” olarak ün yapmıştır. Şehzade Yıldırım Bayezid, Çelebi Mehmet, Şehzade Murat (II) (1404 yılında Amasya’da doğmuştur.), Şehzade Ahmet Çelebi, Şehzade Mehmet (II), Şehzade Alâeddin, Şehzade Bayezid (II) (oğlu Yavuz Sultan Selim Han 1470 yılında Amasya Sarayında doğmuştur.), Şehzade Ahmet, Şehzade Murat, Şehzade Mustafa, Şehzade Bayezid ve Şehzade Murad (III) çeşitli tarihlerde Amasya’da Valilik Yapmışlardır. Bu dönemde birçok âlim ve ulema yetişmiş, saray, çeşme, medrese, cami, türbe v.b. gibi kalıcı eserlerle kentimiz bir kültür merkezi olarak tarihteki yerini almıştır. Bu eserler günümüze kadar gelerek geçmişe ışık tutmaya devam etmektedir.Tarihin akışı içerisinde önemli roller üstlenen Amasya Kurtuluş Savaşı sırasında yine ön plana çıkmıştır.

19 Mayıs 1919 tarihinde Samsun’da başlayan Milli Mücadele’nin ilk adımı, 12 Haziran 1919 tarihinde Mustafa Kemal’in Amasya’ya gelmesiyle devam etmiştir.

Kurtuluş mücadelesinin planları hazırlanmış, Erzurum ve Sivas kongrelerinin toplanmasına burada karar verilmiş, 22 Haziran 1919 tarihinde yayınlanan “Amasya Tamimi” ile “Milletin İstiklâlini Yine Milletin Azim ve Kararı Kurtaracaktır” denilerek Milli Mücadele burada fiiliyata geçirilmiştir. Bu itibarla, Amasya, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda da ilk önemli adımın atıldığı yer olmuştur.

Kaynak: Amasya Belediyesi

İLÇELERİ:
Göynücek, Gümüşhacıköy, Hamamözü, Merkez, Merzifon, Suluova, Taşova.

İKLİMİ:
Yazları kara iklimi kadar kurak, Karadeniz iklimi kadar yağışlı değildir. Kışları ise karadeniz iklimi kadar ılıman, kara iklimi kadar sert değildir.

TARIMSAL ÜRÜNLER:
Arpa, Ayçiceği, Bal, Buğday, Domates, Elma, Patates, Salatalık, Soğan, Şekerpancarı, Üzüm, Tütün.

YERALTI KAYNAKLARI:
Linyit.

YÖRESEL YEMEKLERİ:
Amasya Çöreği, Amasya Turtası, Cılbır Çorbası, Çatal Çorbası, Elma Tatlısı, Madımak, Şeker Böreği, Yarma Çorbası, Bakla Dolması.

ÖNEMLİ TELEFONLAR:

OTOGAR (MERKEZ): 0358 218 80 12
TREN GARI: 0358 218 12 39

GEZİLECEK YERLER:

Müzeler:
Amasya Müzesi, Hazeranlar Konağı (Etnoğrafya Müzesi), Alpaslan Müzesi.

Örenyerleri:
Kral Kaya Mezarları.

Kaleler:
Amasya Kalesi.

Camiler:
Sultan II. Bayezıt Külliyesi, Burmalı Minare Camii, Gökmedrese Camii, Gümüşlü Camii, Fethiye Camii, Bayezid Paşa Camii, Yörgüç Paşa Camii, Sofular Abdullah Paşa Camii, Şirvanlı (Azeriler) Camii, Abide Hatun Camii, Halifet Gazi Kümbeti, Saraçhane Camii, Çilehane Camii, Medreseönü Camii, Yörgüç Camii, Hızır Paşa Camii, Kilari Süleyman Ağa Camii, Mehmet Paşa Camii, Şamlar Ayas Ağa Camii, Pir Mehmet Çelebi Camii, Temenna Mescidi, Bozacı Camii, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii, Darphane Camii, Maden Camii, Eyüp Çelebi Camii, Hacı Hasan Camii, Çay Camii.

Kervansaraylar:
Ezinehan, Taşhan, Bedesten.

Hamamlar:
Eski, Karsavul, Yıldız, Arkutbey, Çifte, Hızır Paşa, Kumacık, Mustafa Bey, Çukur, Sinan Paşa, Kızlar Sarayı, Gedik Saray, Ziyaret, Çayüstü Köyü, Maarif, Paşa, Tuzpazarı, Ekinpazarı.

Kaplıcalar:
Terziköy, Gözlek, Hamamözü (Arkutbey), Ilısu.

Diğer:
Ferhat Su Kanalı, Bimarhane (Darüşşifa), Yedi Kuğular Kuş Cenneti, Borabay Gölü, Baraklı Şelalesi, Amasya Saat Kulesi.

Gezilecek yerler bilgisi “Adım Adım Türkiye” kitabının yayıncısı Mepmedya Yayınları‘ndan izin alarak yayınlanmıştır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir