AFYONKARAHİSAR İLİNİ TANIYALIM,
İL TRAFİK KODU: 03
YÜZÖLÇÜMÜ: 14.230 KM²
YÜKSELTİSİ: 1.021 METRE
TARİHİ:
Afyonkarahisar ilinin bulunduğu toprakları ilkin Hitit İmparatorluğu’nun sınırları içinde görüyoruz. Sonra Frig ve Lidya’lılara geçen bölge, M.Ö.6. Yüzyılda tüm Anadolu ile birlikte Pers egemenliğine geçiyor. Büyük İskender ile Makedonya İmparatorluğuna katılan topraklar, onun ölümünden sonra parçalanıyor. İskender’in generalleri Anadolu’ya paylaşmak için savaşa girişiyorlar.
Bundan sonra Afyonkarahisar topraklarında Selevkos ve Bergama Krallığı hüküm sürmekte. Roma İmparatoru I.Kanstantin zamanında, yöre Roma’ya bağlanıp halkı Hıristiyanlaştırılmaya çalışılıyor. Roma’nın ikiye ayrılmasından sonraki dönemde bölgeyi Bizans’ın egemenliğinde buluyoruz. M.S. 5. Yüzyılda Bizans İmparatoru Zenon, Afyonkarahisar yöresinde, Sasani’lerle savaşa tutuşuyor. 7. Yüzyılda Müslümanlığın birleştirdiği Arapların gözü Bizans’ın başkenti İstanbul’da. Bizans başkenti almak için yola çıkan Araplar, 739 yılında Afyonkarahisar kapılarına kadar geliyorlar. İslam inanışına göre; Battal Gazi, Bizans’la yapılan bu savaşlar sırasında şehit düşmüştür.
1071 zaferinden sonra Anadolu Türklere açılmış, Kutalmış oğlu Süleyman Şah emrindeki Türkler, tüm Batı Anadolu’yla birlikte Afyonkarahisar yöresini de fethetmişlerdir. Bizansı korumak ve kutsal toprakları geri almak isteyen Batı devletlerinin orduları, I. Haçlı seferiyle kısa bir süre yeniden Türklere katılması Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat dönemine rastlar. Keykubat, Afyonkarahisar’a ayrı bir değer vermiş, kenti onarttırıp, kalesini yeniden düzenletmiştir.
13. yüzyılın sonlarına doğru Afyonkarahisar, Türk beylikleri arasında güçlü bir durumda bulunan Germiyanoğulları’nın buyruğuna girmiştir. Yıldırım Beyazıt’ın 1390 yılında Osmanlı topraklarına kattığı Afyonkarahisar, O’nun 1402’de Timur’a yenilmesinden sonra yeniden Germiyanoğullarına verildi. Osmanlıların kısa sürede kendilerini toparlayıp, güçlenmeleri Germiyanoğulları’nın barışçıl yollar aramasına neden oldu. Devrim Sultan, Osmanlı sarayına gelin verildi. Germiyanoğlu 2. Yakup’un ölümünden sonra da, bu beyliğin tüm topraklarıyla birlikte Afyonkarahisar da Osmanlılara katıldı. O yıllarda adı Karahisar-ı Sahip olan Afyonkarahisar ve yöresi, İmparatorluğun 14 sancağından biri durumuna girdi. Anadolu beylerbeyliğine bağlı olan sancağın merkezi Kütahya idi. Tanzimattan sonra Hüdavendigar Valiliği kurulunca beş sancakla birlikte Afyonkarahisar’da bu merkeze bağlandı. 1971’edeğin Bursa’ya bağlı mutasarrıflık olan Afyonkarahisar, bu tarihte, bağımsız mutasarrıflığa dönüştürüldü.
XVII. yüzyılda Celali isyanları, 1833 yılında Kavalalı Mehmet Ali Paşa istilasıyla kara günler yaşayan Afyonkarahisar, en karanlık günleri 1921’deki I. Dünya Savaşı sonuyla, Kurtuluş Savaşı sonu arasında yaşadı. I. Dünya Savaşı sonrasında bütün Batı Anadolu kentleri gibi Afyonkarahisar da Yunanistan tarafından istila edildi. 28 Mart 1921’de kente giren Yunan birlikleri bilinemeyen bir nedenle 10 gün sonra çıkıp gittiler. 13 Temmuz 1921’de yeniden girdikleri kentte 1 yıl 1 ay 25 gün kaldılar. Afyonkarahisar, Büyük taarruzun ikinci günü 27 Agustos 1922’de düşman işgalinden kurtuldu. İşgal sırasında harabeye çevrilen kent, bozguna uğramış düşman ordular tarafından iyice yakılıp, yıkıldı. Büyük Taarruzun en büyük savaşları Afyonkarahisar ve Kütahya illerinin sınırlarında yapılmıştır. Mustafa Kemal’in yönettiği, Kocatepe Savaşı olarak bilinen ve Türk ordularına zaferi müjdeleyen, ünlü savaş da Afyonkarahisar ili sınırları içinde gerçekleştirildi. Türklerin 1. ordusuyla 2. ordusu arasında sıkıştırılan düşman birlikleri burada yok edildiler. Bu nedenle Afyonkarahisar, Kurtuluş Savaşımızın simgesi olmuş kentlerimizden biridir.
İLÇELERİ:
Başmakçı, Bayat, Bolvadin, Çay, Çobanlar, Dazkırı, Dinar, Emirdağ, Evciler, Hocalar, İhsaniye, İscehisar, Kızılören, Merkez, Sandıklı, Sinanpaşa, Sultandağı, Şuhut.
İKLİMİ:
Afyonkarahisar bozkır ikliminin etkisi altındadır. Merkezde yazlar sıck ve kurak, kışın soğuk ve karlı geçer.
TARIMSAL ÜRÜNLER:
Arpa, Ayçiceği, Buğday, Domates, Elma, Haşhaş, Karpuz, Kavun, Nohut, Şekerpancarı, Patates. Vişne
YERALTI KAYNAKLARI:
Mermer
YÖRESEL YEMEKLERİ:
Afyon Kebabı, Aşure, Arabaşı, Afyon Ekmeği, Ağzı Açık, Afyon Hülalası, Afyon Kaymağı, Bükme, Bazlama, Borona, Bulgur Aşı, Cevizli Kesme Baklava, Cızdırma, Çullama Köfte, Düğülü Haşhaş Tatlısı, Erişte Baklavası, Fırma Baklavası, Göce Köftesi, Hamursuz, Höşmerim, Keşkek, İlebada Dolması, Maydonoz Yemeği, Mercimekli Pilav, Mekke Göllesi, Paçık, Patlıcan Böreği, Sulu Köfte, Şepit, Şepit Bükmesi, Tel Helva, Temizlik Yemeği, Yalancı Dolma, Yaprak Sarması, Yayla Çorbası.
ÖNEMLİ TELEFONLAR:
OTOGAR (MERKEZ): 0272 428 20 47
TREN GARI: 0272 453 31 72
AFYONKARAHİSAR HAVAALANI: 0272 453 03 80
GEZİLECEK YERLER:
Camiler:
Dazkırı Kızılören Camii, Kuyulu Camii, İmaret Camii, Mısri Camii, Rüstempaşa Camii, Ot Pazarı Camii, Sandıklı Ulu Camii, Sinanpaşa Camii, Ulu Camii, Yeni Camii.
Kaleler:
Afyon Kalesi, Avdalas Kalesi, Bayramaliler Kalesi, İscehisar-Kırkinler ve Seydiler Kalesi, Sandıklı Kalesi,
Kaplıcalar:
Gazlı Göl Kaplıcası, Gecek Kaplıcası, Hüdai Kaplıcası, Ömer Kaplıcası.
Kervansaraylar:
Çay Kervansarayı, Döğer Kervansarayı, Eğret Kervansarayı, İshaklı (Sahipata) Kervansarayı.
Kiliseler:
Ağın Kaya Kilisesi, Ayazini Kilisesi, Böcü İnleri Kilisesi, Eğerli Kaya Kilisesi, Memeç Kaya Kilisesi.
Mağaralar:
Buzluk Mağarası, İnsuyu Mağarası, Kurtini Mağarası, Su Çıkan Mağarası.
Manastır:
Yedikapılar Manastırı.
Milli Parklar:
Başkomutanlık Milli Parkı, Dandini Dere Tabiatı Koruma Alanı, Kocayayla Tabiat Parkı.
Müzeler:
Afyon Müzesi, Zafer Müzesi.
Örenyerleri:
Amorium (Hisarköy), Apameia Kibotos (Dinar), Bininler (Şuhut) Kayalığı, Bruzus (Karasandıklı), Cidyessus (Küçükhöyük), Dokimaia (İscehisar), Eucarpeia (Emirhisar), Göynüş Vadisi Açıkhava Tapınağı, Hierapolis (Koçhisar), Metropolis (İhsaniye Ayazin), Metropolis (Tatarlı), Prymnessus (Sülün), Ococleia (Karacaören), Otrus (Yanıkören), Lysias (Arızlı), Sarıçayır Kaya Mezarları, Sanaus (Sarıkavak), Stectorıum (Menteş), Synnada (Şuhut), Yedikapı Kaya Yerleşim Yeri.
Tarihi Köprüler:
Altıgöz Köprüsü, Bolvadin-Kırkgöz Köprüsü, İscehisar Köprüsü.
Türbeler:
Mevlevi Türbesi.
Yaylalar:
Çırakdede Yaylası, Kalecil Yaylası, Kocatepe Yaylası, Kocayayla Yaylası.
Diğer:
Büyük Taaruz Şehitliği, Kocatepe Anıtı, Kocatepe Atatürk Anıtı ve Kitabesi, Taşhan ve Bedesten Çarşısı, Zafer Anıtı.
Gezilecek yerler bilgisi “Adım Adım Türkiye” kitabının yayıncısı Mepmedya Yayınları‘ndan izin alarak yayınlanmıştır.
